TORNALAMADA BAĞLAMA ARAÇLARI NELERDİR?

Tornalamada bağlama araçları, endüstriyel üretim sürecinde oldukça önemli bir yere sahiptir, endüstride birbirinden farklı bağlama araçları ve yöntemleri kullanılmaktadır. Tornalama işlemleri yapılacak iş parçaları birbirinden oldukça farklı şekillerde imal edilebilmektedir, birbirinden farklı iş parçalarını torna tezgâhına güvenli bir şekilde yerleştirmek için bağlama araçları denilen aparatlar kullanılmaktadır. Üniversal torna tezgâhlarında genellikle ayna diye adlandırılan parçalar kullanılmaktadır. Torna tezgâhlarında, iş parçalarının tezgâha bağlanması işleminde genellikle;

Üniversal ayna
Mengeneli ayna
Kombine ayna
Delikli düz ayna
Fırdöndü aynası
Mıknatıslı ayna
Pensler ve
İş kalıpları kullanılmaktadır.

Torna Bağlama Araçlarının Özellikleri

Üniversal Aynalar: Üniversal aynaların iki farklı çeşidi bulunmaktadır: üç ayaklı ve dört ayaklı üniversal aynalar. Her iki çeşidinde de ayna üzerindeki ayaklar aynı anda hareket etmektedir. Bu ayakları açma ve kapama işlemleri ise, aynanın etrafında bulunan anahtarlarla yapılmaktadır. Ayakların aynı anda hareket edebilme kabiliyetine sahip olması, iş parçalarının merkezden bağlanmasını oldukça rahatlaştırmaktadır. Torna tezgâhlarında en sık kullanılan bağlama aparatı olduğu söylenebilecek üniversal aynalar, silindirik ve altıgen iş parçalarının torna tezgâhına bağlanması konusunda oldukça işlevseldir.

Kombine Aynalar: Hem üniversal hem de mengeneli aynaların özelliklerine sahip aynalara kombine aynalar denilmektedir. Bu aynalar vasıtasıyla hem üniversal aynalarla hem de mengeneli aynalarla bağlanabilecek iş parçaları torna tezgâhına bağlanabilmektedir. Ayna ayakları üniversal aynalardaki gibi birlikte hareket etmektedir.

Delikli Düz Aynalar: Ayaklı aynalarla torna tezgâhına bağlanması mümkün olmayan iş parçalarının tezgâha bağlanmasında kullanılan ayna türleridir. Delikli düz aynalar, üzerinde kanallar bulunan silindir şeklinde düz plakalardır. İş parçaları bu plaka üzerine oturtulur ve sabitlenir.

Fırdöndü Aynası: Bu ayna, ismini iş parçasına hareketi iletebilmek için üzerine bağlanan, fırdöndü diye adlandırılan parçadan almaktadır.Üzerinde sabit bir punta bulunan fırdöndü aynası iş miline sabitlenerek kullanılır.

Mıknatıslı Aynalar: Diğer ayna çeşitleri yardımıyla bağlanamayacak derecede ince ya da küçük parçaların (Örneğin, segman ve bilezikler) torna tezgâhına bağlanmasında mıknatıslı aynalar tercih edilmektedir. Düz bir plakadan oluşan mıknatıslı alın yüzeyleri sayesinde manyetik alan kuvveti ile işlemektedirler. Dolayısıyla plastik, ahşap ya da alüminyum malzemelerin işlendiği süreçlerde kullanılmaları mümkün değildir.

Pensler: Düzgün işlenmiş silindirik ve görece küçük parçaların torna tezgâhına bağlanmasına yarayan aparatlara pens adı verilmektedir.

İş Kalıpları: Endüstriyel imalatta, eldeki iş parçasının ve yapılacak işlemlerin niteliklerine uyumlu olarak üretilmiş özel bağlama aparatlarına iş kalıpları denilmektedir. Özdeş iş parçalarının hızlı ve güvenli bir şekilde tezgâha bağlanmasını kolaylaştırmaktadır. Bu özellikleriyle, seri üretimde maliyeti oldukça düşürmektedirler.