Kesici Takımlar

CNC torna tezgâhlarında konumlar özel bir koordinat sistemi referans alınarak ifade edilirler. Bu nedenle CNC torna tezgâhlarında eksenler ve referanslar önemli bir konu olarak ortaya çıkmaktadır. Eksenlerin birbirlerini dik olarak kestikleri koordinat sistemlerine Kartezyen koordinat (dik koordinat) sistemleri denilmektedir. CNC torna tezgâhlarındaki dik koordinat sistemlerindeki sıfır noktasına orijin adı verilir. CNC sistemlerde birbirinden farklı üç koordinat sistemi bulunmaktadır. Bunlar tezgâh, parça ve takım olmak üzere ayrılırlar. Sözü edilen her bir koordinat sisteminin kendine ait bir sıfır noktası vardır. Tezgâhınkine tezgâh sıfır noktası, parçanınkine parça sıfır noktası, son olarak da takımınkine takım sıfır noktası adı verilmektedir.

Tezgâh koordinat sistemlerinin sıfır noktalarına ek olarak, parça ve takımın birbirlerine göre yapabilecekleri hareketin en uzak noktasını temsil eden bir referans noktası daha bulunmaktadır. Bu referans noktası aslında takımın ya da parçanın hareket alanını belirlemektedir. Farklı kelimelerle ifade edecek olursak, referans noktası tezgâh üzerinde işlenecek parçanın boyut olarak değerini ifade etmektedir.

• Tezgâh Referans Noktası: Tezgâhın programlanan hareket alanı içindeki bir pozisyona işaret eder. Yaygın olarak sıfır referans noktası ya da sıfır olarak bilinir. Üç çeşide ayrılır.
• Sabit Sıfır: Tezgâh üzerindeki sabit bir noktayı işaret eder. Bütün hareket eksenleri hareketlerini bu sıfır noktasına göre ayarlar.
• Tezgâh Sıfır Noktası: Operatör tarafından değiştirilemeyen bir sabit sıfır noktasıdır.
• Gezer Sıfır: CNC torna tezgâhlarında en yaygın olarak bulunan referans noktası çeşidi gezer sıfırdır. Sıfır noktasının operatör tarafından farklı alanlara kaydırılmasını sağlar.

Eksenlerin CNC Programlamada Kullanılması

Bilindiği üzere CNC (ComputerNumerical Control), bilgisayar bazlı sayısal denetim anlamına gelmektedir. Bunun anlamı, CNC torna tezgâhlarında yapılan işlemlerin olabildiğince insan elinden bağımsız bir şekilde, bilgisayar bazlı programlamayla yapıldığıdır. Bir başka deyişle, CNC torna tezgâhlarında bir iş parçası üzerinde operasyon gerçekleştirebilmek için, operasyona başlamadan önce bütün üretim sürecinin düşünülüp, ona göre bir programlama yapılması gerekmektedir. CNC torna tezgâhlarında, sözü geçen bu programlamayı yapabilmek için, bir noktanın yazının ilk kısmında bahsettiğimiz koordinat sistemleri üzerindeki konumunu tanımlamaya ihtiyaç duyulur. Bu tanımlama genellikle 2 farklı biçimde yapılır. Bu 2 farklı yöntemin ikisi de oldukça önemlidir ve operatörlerin ikisine de hâkim olması ve aralarındaki farkları bilmesi gerekir. 2 farklı sistemin birbirine karıştırılması CNC torna tezgâhlarında yapılan operasyonlarda hatalara sebep olabilir.

Bir noktanın koordinat sistemleri üzerindeki konumunu tanımlamak için kullanılan sistemlerden ilki mutlak (absolute) sistemdir. Bu değerlendirme sisteminde koordinat sistemi üzerindeki her bir nokta, sistemdeki orijine göre bulunduğu konum baz alınarak tarif edilir. Kullanılan ikinci yöntemin adı ise artışlı (incremental) sistemdir. Bu sistemde, noktalar, mutlak sistemdeki gibi sıfır noktasına göre konumlarına göre değerlendirilmezler. Artışlı sistemde, her bir nokta kendisinden önceki noktaya göre tarif edilir.