HSS KABA VE İNCE TALAŞ KALEMLERİNİN BİLENMESİ

Endüstriyel üretimde sıklıkla kullanılan HSS kaba ve ince talaş kalemlerinin bilenmesi üretimin verimli olabilmesi adına kritik önem taşıyan bir konudur. Kaba talaş kalemleri eldeki iş parçası üzerinden tek seferde büyük miktarda talaş kaldırmak için tercih edilen kesici takımlardır. Yüksek hızlara ulaşan bu kesme işleminde çok fazla talaş kaldırılmasına rağmen yüzey kalitesi çok yüksek olmayacaktır. İnce talaş kalemleri ise tam da bu noktada devreye giren kesici takımlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Şöyle ki, bu kalemler daha düşük seviyelerde talaş kaldırmak suretiyle iş parçası üzerindeki yüzey kalitesini artırır. Bir başka deyişle, ince talaş kalemleri kullanılarak az talaş derinliği ile yüzeyde istenilen pürüzsüzlük elde edilerek iş parçasına son hali verilmiş olur. Her iki kesici takım da hareketlerine aynaya doğru mu yoksa aynanın tersi yöne doğru mu başladıklarına göre sağ ve sol olarak adlandırılmaktadırlar.

Bileme İşlemlerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Üretim süreçlerinde, üzerinde çalışılan malzemenin yüzeyinde istenilen pürüzsüzlük değerlerine ulaşabilmek ve ayrıca takımın çabuk körlenmemesi için kaba ve ince talaş kalemlerinin doğru bir şekilde bilenmesi oldukça önemlidir. Öncelikle tornalamada kullanılan kesici takımların açısal olarak eldeki iş parçasının özelliklerine göre bilenmesi gerekmektedir. Bu bileme işlemlerinde alet bileme tezgâhı olarak isimlendirilen bir tezgâh çeşidinden yararlanılmaktadır. Üretim yapılan işlikte bu çeşit tezgâh mevcut değil ise bunun yerine zımpara tezgâhı olarak bilinen tezgâhlar da kullanılabilmektedir. Kesici takımları bileme işlemlerini uygularken dikkat edilmesi oldukça önemli olan birtakım noktalar bulunmaktadır:

Bileme işlemlerine ilk önce yan yüzeyden başlanmalıdır. Bu yüzey bilendikten sonra, ön yüzey bilenir. En son bilenen yüzey ise talaş yüzeyi olmalıdır.
Kesici takım körelmiş ise bileme işlemi ön yüzeyinden yapılmalıdır.
Bileme işlemlerini yürütürken, işlemin doğası gereği yüksek ısılar açığa çıkabilmektedir. Bu durum kesici takımı deforme edip, kesme özelliklerini kaybetmesine sebep olabilir. Bu gibi problemlerden kaçınabilmek adına, bileme işlemleri esnasında kesici takım su vasıtasıyla sıklıkla soğutulmalıdır.
Bileme işlemleri uygulandıktan sonra kesici takımın asıl kesici kenarı üst yüzeyden aşağı düşmemelidir.
Kesici takım sert ise yumuşak, yumuşak ise sert zımpara taşı ile bileme işlemi yapılmalıdır. Örneğin, HSS tarzı görece yumuşak malzemelerden yapılmış bir takım sert zımpara taşı kullanılarak bilenmelidir.
Bileme işlemleri yürütülürken zımpara taşına aşırı baskı uygulamaktan kaçınılması gerekmektedir.
Bileme işlemlerini yapmak için zımpara taşının yan yüzeyi kullanılmamalıdır.
Bileme işlemleri yapılırken sürekli zımpara taşlarının aynı yüzeyinin kullanılması sonucu, söz konusu yüzeyde aşınmalar oluşmaktadır. Oluşan bu çukurlar kesici kalemin bilenmesi esnasında kalem yüzeyinde istenmeyen pürüzler oluşmasına neden olabilir. Bu şekildeki zımpara taşları elmas uçlar yardımıyla bilenebilir.

Zamanla gözenekleri dolan zımpara taşlarının bileme kapasiteleri azalır. Bu durum ise bilenen kesicinin kısa sürede ısısını artırabilir. Bu durumdan kaçınmak için de yine zımpara taşı elmas uçlar yardımıyla bilenebilir.